Türkiye-Rusya Federasyonu ikili ilişkileri, 10.01.2019

Rusya Federasyonu (RF) ile ilişkilerimizin temeli 1992 tarihli İlişkilerin Esasları Hakkında Anlaşma’ya dayanmaktadır.

Türkiye ile RF arasındaki ilişkiler ve işbirliği 1990’lı yıllardan bu yana büyük gelişme kaydetmiştir. 1990’lı yıllarda ekonomik işbirliği ilişkilerin itici gücü rolünü oynarken, 2000’li yıllardan itibaren siyasi ilişkilerde de ciddi bir yoğunlaşma yaşanmıştır.

Türkiye-RF ilişkilerinde işbirliği esastır. Karşılıklı güven ortamının daha da güçlendirilmesi, işbirliğinin geliştirilmesi, şeffaf, samimi diyalogun sürdürülmesi RF’ye yönelik politikamızın başlıca unsurlarıdır. RF ile ilişkilerimiz çok boyutlu dış politikamızın önemli eksenlerinden birini oluşturmaktadır.

İkili siyasi alanda bir sorun bulunmamakta, birçok bölgesel ve uluslararası konuda iki ülkenin yaklaşımları benzerlikler taşımaktadır. İki ülke arasında görüşlerin farklılaştığı konularda ise açık ve samimi bir diyalog mevcuttur.

2010 yılında ihdas edilen Üst Düzey İşbirliği Konseyi (ÜDİK) iki ülke ilişkilerinde kurumsallaşan işbirliği dönemini başlatmıştır. Yılda bir kez dönüşümlü olarak düzenlenen Konsey toplantılarına iki ülke liderleri eş başkanlık etmektedir.

ÜDİK bünyesinde, Dışişleri Bakanlarının başkanlık ettiği Ortak Stratejik Planlama Grubu (OSPG); ÜDİK çatısı altındaki diğer bir organ olan, iki ülke arasında sivil toplum düzeyindeki temasları hızlandırması öngörülen Türk-Rus Toplumsal Forumu (TF) önemli bir işleve sahiptir. Eş başkanlıklarını İstanbul Milletvekili Ahmet Berat Çonkar veRusya Federasyonu BDT İşleri, Yurtdışında Yaşayan Soydaşlar, Uluslararası İnsani İşbirliği Federal Ajansı (Rossotrudniçestvo) Başkanı Elanora Mitrofanova yürütmektedir. Son TF toplantısı 2-3 Kasım 2018 tarihinde Antalya'da yapılmıştır.

Dönemin Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı Sayın Cemil Çiçek’in 2015 yılında Moskova’yı ve Kazan'ı ziyareti ülkemizden RF’ye yönelik Meclis Başkanı düzeyindeki son ziyaret olmuştur.

Dönemin Duma Başkanı Narışkin Çanakkale Savaşlarının 100. yıldönümü vesilesiyle düzenlenen Barış Zirvesi’ne katılmıştır.

Sayın Cumhurbaşkanımız Moskova Merkez Camii'nin 23 Eylül 2015 tarihinde gerçekleştirilen açılış törenine RF Devlet Başkanı Putin ile birlikte katılmıştır.

Sayın Cumhurbaşkanımız RF Devlet Başkanı Putin ile G-20 Antalya Zirvesi marjında 15 Kasım 2015 tarihinde ikili görüşme gerçekleştirmiştir.

Sayın Cumhurbaşkanımızın 27 Haziran 2016 tarihinde kamuoyuna açıklanan RF Devlet Başkanı Putin'i muhatap mektubu ve akabinde Sayın Cumhurbaşkanımızın 9 Ağustos 2016 tarihinde St. Petersburg’a yaptığı ziyaret, 24 Kasım 2015 tarihinde meydana gelen “uçak hadisesi” sonrasında ikili ilişkilerde normalleşme sürecinin başlangıcını oluşturmuştur.

RF Devlet Başkanı Putin 10 Ekim 2016 günü Dünya Enerji Kongresi çerçevesinde ülkemizi ziyaret etmiştir.

Sayın Cumhurbaşkanımız, ÜDİK 6. Toplantısı vesilesiyle beraberinde 8 Bakanımızla birlikte 10 Mart 2017 tarihinde Moskova'yı ziyaret etmiştir.

Sayın Cumhurbaşkanımız 3 Mayıs 2017 tarihinde Soçi’ye gerçekleştirdiği çalışma ziyaretinde RF Devlet Başkanı Putin ile görüşmüştür. Sayın Cumhurbaşkanımız Kuşak ve Yol Zirvesi marjında 15 Mayıs 2017 tarihinde Pekin’de, G-20 Zirvesi marjında 8 Temmuz 2017 tarihinde Hamburg’da RF Devlet Başkanı Putin ile görüşmüştür.

RF Devlet Başkanı Putin 28 Eylül 2017 tarihinde Ankara’ya çalışma ziyareti gerçekleştirmiştir.

Sayın Cumhurbaşkanımız 13 Kasım 2017 Soçi’ye gerçekleştirdiği çalışma ziyaretinde RF Devlet Başkanı Putin ile görüşmüştür.

Liderler 22 Kasım 2017 tarihinde Soçi’de İran Devlet Başkanı Ruhani ile birlikte Suriye konusunu görüşmüşlerdir.

RF Devlet Başkanı Putin 11 Aralık 2017 tarihinde ülkemize çalışma ziyareti gerçekleştirmiştir.

RF Devlet Başkanı Putin 3 Nisan 2018 tarihinde Ankara’da düzenlenen 7. ÜDİK toplantısına katılmak üzere ülkemize resmi ziyaret gerçekleştirmiştir.

Liderler 26 Temmuz 2018 tarihinde G-20 marjında Johannesburg’da bir araya gelmişlerdir.

Sayın Cumhurbaşkanımız 7 Eylül 2018 tarihinde Tahran’da Suriye konulu üçlü zirve vesilesiyle RF Devlet Başkanı Putin ile bir araya gelmiştir.

Sayın Cumhurbaşkanımız 17 Eylül 2018 tarihinde Soçi’ye çalışma ziyareti gerçekleştirmiştir.

RF Devlet Başkanı Putin 27 Ekim 2018 tarihinde İstanbul’a gerçekleştirdiği çalışma ziyaretinde Sayın Cumhurbaşkanımız ile görüşmüştür.

RF Devlet Başkanı Putin TürkAkım doğal gaz boru hattının deniz bölümünün tamamlanması vesilesiyle düzenlenen törene katılmak üzere 19 Kasım 2018 tarihinde İstanbul’a gelmiş ve Sayın Cumhurbaşkanımız ile ikili bir görüşme gerçekleştirmiştir.

Sayın Cumhurbaşkanımız ve RF Devlet Başkanı Putin 1 Aralık 2018 tarihinde G-20 Zirvesi marjında Buenos Aires’de ikili görüşme gerçekleştirmişlerdir.

Liderler arasındaki yakın diyalog farklı düzeylerde temas ve ziyaret trafiğinin önünü açmıştır.

Sayın Başbakanımızın beraberinde 7 Bakanımızla birlikte 5-7 Aralık 2016 tarihlerinde gerçekleştirdiği RF ziyareti normalleşme sürecine ivme kazandırmıştır.

RF Başbakanı Medvedev KEİÖ Zirvesi vesilesiyle 22 Mayıs 2017 tarihinde ülkemizi ziyaret etmiş ve Sayın Başbakanımız ile görüşmüştür.

Sayın Bakanımız 1 Temmuz 2016 tarihinde Soçi'de yapılan Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü Dışişleri Bakanları Toplantısına katılmış, ayrıca RF Dışişleri Bakanı Lavrov ile ikili bir görüşme gerçekleştirmiştir.

OSPG 5. Toplantısı 1 Aralık 2016 tarihinde Sayın Dışişleri Bakanımız ve RF Dışişleri Bakanı Lavrov’un başkanlığındaki heyetler arasında Alanya’da yapılmıştır. Toplantıda “Türkiye Cumhuriyeti ve Rusya Federasyonu Dışişleri Bakanlıkları Arasında İstişareler Eylem Planı 2017-2018” metni imzalanmıştır.

OSPG 6. Toplantısı 14 Mart 2018 tarihinde Sayın Dışişleri Bakanımız ve RF Dışişleri Bakanı Lavrov’un başkanlığındaki heyetler arasında Moskova’da yapılmıştır.

Sayın Dışişleri Bakanımız Suriye konulu Türkiye-Rusya-İran üçlü görüşmelerini gerçekleştirmek için 20 Aralık 2016 tarihinde Moskova’yı ziyaret etmiştir. Görüşmeler sonunda imzalanan ortak bildiri Astana Sürecinin nüvesini oluşturmuştur.

22 Kasım 2017 tarihinde Soçi'de düzenlenen Suriye konulu Üçlü Zirve’nin hazırlıkları çerçevesinde, Sayın Dışişleri Bakanımız RF Dışişleri Bakanı Lavrov ve İran Dışişleri Bakanı Zarif ile 19 Kasım 2017 tarihinde Antalya’da görüşmüştür.

Sayın Dışişleri Bakanımız RF Dışişleri Bakanı Lavrov ile Suriye konusunu görüşmek üzere 28 Nisan ve 24 Ağustos 2018 tarihlerinde bir araya gelmiştir.

RF Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov X. Büyükelçiler Konferansında Büyükelçilerimize ilk kez hitap etmiştir.

Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı ve RF Dışişleri Bakanlığı Arasında İstişare Eylem Planı kapsamında Bakan Yardımcıları ve Genel Müdürler düzeyinde ikili ve bölgesel konularda istişare mekanizması mevcuttur.

Sayın Milli Savunma Bakanımız ve Sayın MİT Başkanı Suriye konusundaki yakın eşgüdümün gereği olarak sıklıkla RF’yi ziyaret etmişler, keza muhataplarını ülkemizde ağırlamışlardır.

Dönemin TBMM Başkanı Sayın İsmail Kahraman, 2017 Ekim ayında St. Petersburg’da yapılan 137. Dönem Parlamentolararası Birlik toplantısı marjında Duma Başkanı Vyaçeslav Volodin ile görüşmüştür.

Duma Başkanı Volodin’in AK Parti Kurultayı vesilesiyle 2018 Ağustos ayında ülkemizi ziyareti kapsamında TBMM ile Duma arasında Üst Düzeyli Komisyon kurulması kararı alınmış olup, ilgili belgenin üst düzeyli bir ziyaret sırasında imzalanması beklenmektedir.

TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı Sayın Volkan Bozkır Federasyon Konseyi Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Konstantin Kosaçev’in davetine icabetle 9-10 Kasım 2018 tarihlerinde Moskova’yı ziyaret etmiştir.

Bir taraftan TBMM bünyesinde, diğer taraftan Duma’da ve Federasyon Konseyi’nde karşılıklı Türkiye ve Rusya Dostluk Grupları oluşturulmuştur.

Diyanet İşleri eski Başkanı Mehmet Görmez Rusya Müftüler Konseyi Başkanı Ravil Gaynutdin ile birlikte 4 Mayıs 2017 tarihinde Kostroma kentinde yapılan caminin açılışını yapmıştır.

Sayın Dışişleri Bakanımız, Sayın Milli Savunma Bakanımız ve Sayın MİT Başkanımız ile birlikte 29 Aralık 2018 tarihinde Moskova’yı ziyaret ederek Suriye konusunda Rus karşıtları ile görüşmüşlerdir.

ÜDİK 8. Toplantısı 2019 yılında Rusya’da gerçekleştirilecektir.